Algemeen

Absurd

By oktober 13, 2014maart 8th, 2021Geen reacties

Door Merel Scheltinga

Dinsdag 3 juni 2014

 

Absurd. Wie heeft er vandaag iets absurds meegemaakt? 
Wie vind het absurd dat Nederland tweede is geworden bij het Eurovisie Songfestival? 
Want dat is het wel een beetje, aangezien heel Nederland er eerst geen vertrouwen in had dat we de finale gingen halen. Toen, nadat we die gehaald hadden, was Nederland er opeens volledig van overtuigd dat we gingen winnen en toen werden we tweede, omdat iedereen massaal op de vrouw met de baard had gestemd. Want was dat eigenlijk ook niet absurd? Dat een man met een baard verkleed als een vrouw daar een beetje een James Bondachtig liedje gaat zingen en dat iedereen daar dan op stemt omdat het een statement is? Waartegen dan? Dat jij als man je mag verkleden als vrouw? Dat hoe afschrikwekkend je er ook uit ziet, het altijd om het innerlijk draait? In ieder geval was Rusland niet erg blij met deze inzending van Oostenrijk en omdat Europa op hun beurt weer niet zo blij was met Rusland, wat ze al duidelijk maakten met hun boegeroep in de zaal na het optreden van de Russische tweeling, werd Oostenrijk eerste.
Maar wat bedoelen we nou eigenlijk als we zeggen dat we iets absurd vinden? Een situatie kan absurd zijn, maar ook een verschijnsel of een persoon  kan absurd zijn. We praten eigenlijk al heel snel over iets absurds maar zijn alle dingen die we absurd noemen wel allemaal absurd? Wat absurd dat ik mijn sleutels kwijt ben, ik weet toch zeker dat ze in mijn zak zaten. Deze situatie zou je toch niet echt absurd kunnen noemen, want is het ondenkbaar dat je je sleutels misschien even bij de spiegel hebt gelegd omdat je je haar nog moest doen? Nee, daarom kan het nog wel raar zijn en verbazing bij je oproepen dat je sleutels niet in je zak zitten maar we kunnen hier niet spreken van een absurde situatie.
Wat verstaan we er dan wel onder, blijft de grote vraag. Iets absurds is iets wat tegen je verwachting in gaat en iets wat je ondenkbaar acht. Dat je sleutels niet in je zak zitten gaat tegen je verwachting in maar het is wel denkbaar dat ze op een andere plaats zouden kunnen liggen.  

Om terug te komen op Conchita Wurst, de vrouw met de baard uit Oostenrijk. Een redelijk absurd beeld als je haar voor de eerste keer ziet en alle keren daarna. Een bebaarde vrouw ligt gewoon niet echt binnen de verwachtingen van schoonheidsfoutjes bij een vrouw. Als je aan iemand van het vrouwelijke geslacht denkt, stel je je niet iemand met een baard voor. Het is misschien nog wel een beetje denkbaar doordat er vroeger op de kermis een vrouw met een baard rondliep, maar dat was toen ook al absurd. Dit ligt toch meer buiten het voorstellingsvermogen dan het kwijt zijn van een sleutelbos.

Zo zie je dat de mate waarin iets buiten je voorstellingsvermogen of buiten je verwachtingen ligt noodzakelijk is om te beoordelen of iets absurd is en in welke mate iets absurd is. Hiermee zou men een schaal kunnen maken. Aan de ene kant absurd en aan de andere kant raar. Met zo’n hulpmiddel zou het makkelijker zijn  te beoordelen of iets absurd is. Maar dit is natuurlijk niet volledig sluitend.
Wat als iedereen een andere definitie van absurd heeft?

Neem bijvoorbeeld André Comte-Sponvilles definitie van het absurde. Volgens hem is het absurde een vergelijking tussen twee of meerdere tegenstrijdige termen. Maar ook een scheiding, het absurde behoort immers niet tot een van deze termen maar komt voort uit hun confrontatie.
Als voorbeeld gebruikt hij een man die een groep van mitrailleurs aanvalt met blanke wapens. Dit beschouwd hij als een absurde handeling. Hier botsen de intentie van de man en de realiteit immers op elkaar. Maar merkt Comte-Sponville op het gebaar van de man kan best zin hebben, het heeft ook zin, maar wordt daardoor niet minder absurd. Het absurde is dus niet de afwezigheid van de zin, maar een onmogelijke ontmoeting of confrontatie van twee of meerdere termen.
Dit zou je ook weer op Conchita Wurst kunnen betrekken. Een baard is namelijk niet absurd en een vrouw ook niet, maar de ontmoeting van deze twee, een vrouw met een baard, wel. 
Om terug te komen op de vraag, of een algemene schaalverdeling mogelijk is als iedereen een andere definitie van absurd heeft? Waarschijnlijk niet nee, ook al rijmt Comte-Sponvilles definitie met de voorbeelden, dan wil dat niet zeggen dat dat voor alles geldt. Maar gelukkig hoeven de definities van alle mensen op deze aardkloot ook niet met elkaar overeen te komen. Je kunt absurd altijd nog binnen de breedste zin van het woord nemen. Daarmee druk je de kritiek van eventuele zeurkousen en miesmuizers wel de grond in. Daardoor zijn zij gedwongen breder te denken en daardoor kan men altijd discussiëren over dergelijke zaken ook als de persoonlijke definitie niet strookt met die van anderen.

Absurde zaken zijn dus voor iedereen absurd. Ook al heb je een andere definitie van het woord, als we het in de breedste zin van het woord zien, kunnen we het toch eens worden met elkaar. Iedereen vind Conchita Wurst  absurd, sommige mensen vinden het niet kunnen zoals Wit Rusland, andere hebben er niets op tegen. Maar of je nou voor of tegen Conchita Wurst  bent , het blijft een absurde gewaarwording. Zoiets zie je niet iedere dag. Je zou jezelf daarom dagelijks de vraag moeten stellen, als je het woord absurd gebruikt, of datgene waarvan jij zegt dat het absurd is, het dat eigenlijk wel is? Want we gebruiken het woord absurd voor allerlei kleine dingen die op z’n hoogst raar mogen worden genoemd. Bijvoorbeeld: ”Hé, ik ben m’n sleutels kwijt, wat absurd ik dacht toch echt dat ik ze hier had neergelegd.” Het woord absurd zouden we dus eigenlijk consequenter moeten gaan gebruiken, om zo meer duidelijkheid te scheppen in deze ietwat absurde wereld vol vragen zonder antwoorden. Want er is een verschil tussen je sleutels kwijt zijn en Conchita Wurst.