Spreker: Vivienne Matthies-Boon
Interviewer: Mathijs van de Sande
Muzikanten: Sam Cuppen en Joris Moore
Moderator: Hannah de Roos
Wat is trauma? Doorgaans beschouwen we het als het gevolg van choquerende of gewelddadige gebeurtenissen. Trauma is zo vooral iets dat individuele slachtoffers achtervolgt. Volgens Vivienne Matthies-Boon is die opvatting echter te beperkt. Op grond van haar ervaringen in het autoritaire regime van de Egyptische generaal Sisi, en met behulp van de filosofieën van Jürgen Habermas en Nancy Fraser, herdenkt zij trauma in politieke termen. Het trauma van politieke onderdrukten laat namelijk zien dat trauma niet zozeer het gevolg is van autoritaire onderdrukking maar behoort tot de essentie van politieke onderdrukking als machtsmiddel.
We moeten trauma dan ook juist niet beschouwen als een individueel mentaal probleem. Trauma is een collectieve, politieke aangelegenheid. Trauma wordt daarmee ook een probleem van rechtvaardigheid en verantwoordelijkheid dat zijn maatschappelijke sporen nalaat. De vraag is dus ook: Hoe gaan wij om met de trauma’s van anderen?
Hiermee werpt Matthies-Boon ook een ander licht op de ervaring van plaatsvervangend trauma, waarbij het gevoel van hulpeloosheid overheerst. Dit is het trauma van de getuige die in het aanzicht van politiek geweld – van de ultieme vernietiging van het leven – niet in staat is om te handelen maar alleen toekijkt. Vanavond staan we dan ook stil bij de hulpeloosheid die gepaard gaat met het trauma en de impact hiervan op ons politiek en filosofisch handelen.
Na een lezing van Vivienne gaat Mathijs van de Sande met haar in gesprek. Sam Cuppen en Joris Moore maakten een lied voor dit café. Hannah de Roos modereert en legt de vragen uit het publiek aan de sprekers voor.
Praat, kijk en luister mee tijdens deze editie van het Filosofisch Café.
Vivienne Matthies-Boon is bijzonder hoogleraar Humanisme, Europa en Mondiale Rechtvaardigheid aan de Faculteit Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen van de Radboud Universiteit.
Mathijs van de Sande is universitair docent Politieke en Praktische Filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Zijn specialisaties zijn radicale democratie, anarchisme en feminisme.
Sam Cuppen is zanger en gitarist in de band Thaïti. Joris Moore is de basgitarist in de band Misprint.
Hannah de Roos is redacteur bij het Filosofisch Café Nijmegen
